مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران
سال شصت و هشتم شماره 8 (پیاپی 116، آبان1389)

استفاده از حیوانات آزمایشگاهی در تحقیقات سابقه بسیار قدیمی دارد و این حیوانات در واقع اساس تحقیقات بیولوژیک را تشکیل می دهند. در بین حیوانات آزمایشگاهی جوندگان کوچک از جمله موش سوری و رت متداول ترین حیوانات مورد استفاده جهت امور تحقیقاتی هستند. نگهداری این حیوانات امروزه بر اساس استانداردهای مختلفی صورت می پذیرد و حیوانات آزمایشگاهی به اشکال آکسنیک، نوتوبیوتیک، عاری از اجرام پاتوژن خاص یا در شرایط متعارف نگهداری می شوند. از آنجایی که نگهداری حیوانات به روش های آکسنیک، نوتوبیوتیک و عاری از اجرام پاتوژن خاص به امکانات ویژه ای نیاز دارد و استفاده از آن ها محدود به تحقیقات خاص می شود، در حدود 95% از حیوانات آزمایشگاهی در شرایط متعارف نگهداری می شوند و در این شرایط امکان ابتلا به انواع بیماری های عفونی ازجمله آلودگی های انگلی به راحتی فراهم است.

کانسر پستان یکی از بدخیمی های کشنده در جمعیت زنان دنیا به شمار می رود و حدود 18% از کانسرها در این جمعیت، سرطان پستان می باشد. فاکتورهای متعددی در بروز این بیماری دخالت دارند. عوامل ژنتیکی، نواقص هورمونی، اثرات محیطی و شغلی و حتی عوامل عفونی می توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند. از جمله عوامل ژنتیکی، ژن ها و یا الل های مولکول های سازگار نسجی (MHC و یا HLA در انسان) می باشند که می توانند در ابتلا افراد به کانسر پستان و یا در مقاومت فرد در برابر این بیماری دخالت و یا فعالیت داشته باشند. مولکول های HLA-class II که توسط این ژن ها بیان می گردند، مولکول های گلیکوپروتیینی هستند که در سطح سلول های عرضه کننده آنتی ژن از قبیل سلول های دندرتیک، ماکروفاژها و لنفوسیت های B مشاهده می شوند.

عفونت دستگاه تنفسی فوقانی از شایع ترین علل مراجعات سرپایی و بستری کودکان بوده و پنوموکک از عفونت های مهم در تمام سنین بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه است. عوامل شایع عفونت تنفسی استرپتوکوک پنومونیه 30 تا 66%، هموفیلوس آنفولانزا 20 تا 30%، موراکسلا کاتارالیس 12 تا 28%، باکتری های بی هوازی در 30% که بیشتر موارد آن عفونت با منشا دندانی هستند. شایع ترین عارضه عفونت تنفسی فوقانی اوتیت میانی و سینوزیت باکتریایی حاد است که نیاز به تجویز آنتی بیوتیک ها با هدف کوتاه کردن مدت عفونت و بیماری کاهش آسیب مخاطی و جلوگیری از درگیری اوربیت و سیستم عصبی مرکزی دارد. عفونت های تنفسی پنوموککی در کودکان اغلب بدون باکتریمی است باکتریمی پنوموککی در موارد پنومونی حدود 30-10% است که در عفونت های تنفسی فوقانی کمتر نیز می باشد. بنابراین استفاده از روش کشت به عنوان استاندارد طلایی تشخیصی مشکل ساز است

کنترل موفق نوک بینی به عنوان یکی از دشوارترین مراحل در هر عمل جراحی پلاستیک بینی در نظر گرفته می شود. تغییر محل نوک بینی عمدتا به میزان تغییر درجه پروجکشن یا چرخش نوک بینی بستگی دارد. پروجکشن بینی به فاصله خلفی- قدامی نوک بینی در صفحه عمودی صورت اطلاق می شود. چرخش بینی به صورت حرکت نوک بینی در راستای یک قوس حلقوی Circular که شعاع آن از صفحه صورت Facial plane ثابت باقی می ماند تعریف می گردد. شمار زیادی از روش های کمی برای اندازه گیری چرخش و پروجکشن نوک بینی معرفی شده اند. پروجکشن بیش از حد نوک بینی Overprojected یک مشکل شایع است که غالبا در آنالیزهای پیش از جراحی به طور واقعی تخمین زده نمی شود به ویژه اگر تنها مشکل نوک بینی نباشد. اندازه نوک بینی در 80% موارد دلیلی برای تقاضای رینوپلاستی است.

درمان رادیوتراپی در سال های اخیر به عنوان درمان ادجوانت استاندارد در آدنوکارسینوم معده بعد از رزکسیون جراحی به کار می رود. این استراتژی درمانی بعد از گزارش نتایج مطالعه INT0116، که افزایش در بقای کلی و بدون بیماری را با کمورادیاسیون ادجوانت نشان داد، متداول شد. توصیه های طرح درمان که بر اساس مطالعه INT0116 به چاپ رسیده است، تکنیک قدام و خلف Parallel Opposed را در اکثریت موارد یک طرح کاربردی درمان می دانند. به علاوه در مطالعه INT0116، در بازبینی اولیه طرح های درمان رادیوتراپی، 35% این طرح ها دارای خطای ماژور یا مینور بودند. این خطاها بیان کننده پیچیده بودن درمان های رادیوتراپی معده هستند. مقالات مرتبطی در این سال ها منتشر شده است که می توانند به عنوان یک مرجع مناسب راهنمای طرح درمان رادیوتراپی برای انکولوژیست ها باشد. بر اساس این نتایج، اجرای صحیح رادیوتراپی معده پیچیده بوده و با چالش های زیادی همراه است.

بیماری های انسدادی مزمن ریوی Chronic Obstructive Pulmonary Disease از جمله شایع ترین علت مراجعه بیماران به پزشکان و شایع ترین بیماری ریوی است که توسط پزشکان مورد بررسی و درمان قرار می گیرد. COPD مجموعه ای از بیماری ها را در بر می گیرد که به لحاظ پاتوفیزیولوژیک با محدود شدن جریان هوا، اختلال عملکرد موکوسیلیاری التهاب و تغییر در ساختار جریان هوا مشخص می گردد. با وجود آن که COPD به مفهوم بیماری های ریوی درگیر کننده مجاری هوایی و انسداد دهنده این مجاری است، لیکن در طبقه بندی رایج بیماری های مذکور عدم توافق قابل توجهی وجود دارد. امروزه بیماری های انسدادی مزمن راه هوایی به دو دسته آسم و COPD طبقه بندی می شود که COPD خود شامل برونشیت مزمن و آمفیزم است.

سنگ کیسه صفرا یکی از مشکلات اصلی سلامت در سراسر جهان است و شیوع آن بین 15-10 درصد گزارش شده است. (بررسی سونوگرافی). اغلب بیماران در سراسر زندگی بدون علامت باقی می مانند. بعضی از بیماران به دلایل ناشناخته به سمت مراحل علامت دار پیشرفت می کنند. سنگ کیسه صفرا در بیماران بدون علایم صفراوی به طور اتفاقی با سونوگرافی، سی تی اسکن، رادیوگرافی شکمی یا در لاپاراتومی تشخیص داده می شود. تقریبا 3% از افراد بدون علامت در سال علامت دار می شوند بیماری سنگ صفراوی عارضه دار شده سالانه در 5-3 درصد از بیماران علامت دار ظاهر می شود. در طی یک دوره 20 ساله حدود 3/2 بیماران بدون علامت با سنگ صفراوی بدون علامت می مانند. شیوع سنگ صفراوی به فاکتورهای بسیاری از جمله سن، جنس، زمینه ارثی وابسته است.

مدیاستینیت حاد نکروزان یکی از بیماری های کشنده است که علی رغم درمان های معمول 40% مرگ و میر دارد. از علل شایع می توان از پرفوراسیون اوروفارنژیال، ترومای گردنی، سینوزیت و پارگی مری گردنی نام برد. بهترین روش تصویربرداری سی تی اسکن گردن و قفسه سینه با کنتراست تزریقی است که پیشرفت قابل توجهی در تشخیص ایجاد کرده است. روش های درمانی متفاوت شامل روش درناژ گردنی، درناژ ترانس توراسیک و اخیرا درناژ ترانس پریکاردیال مطرح شده است. در تمام بیماران بدون توجه به روش های درمانی تاخیر در تشخیص و درمان جراحی عامل اصلی مرگ و میر بوده است. همچنین چون عفونت مدیاستن با تاخیر در تشخیص همراه است. اکثر مقالات توصیه به بررسی زود هنگام پس از درناژ اولیه جهت تشخیص هر گونه تجمع احتمالی مدیاستن نموده اند. عامل اصلی در مداخله به روش ترانس توراسیک محل عفونت که بر اساس یافته های CT اسکن از پایین تر از مهره T4 یا پایین کارینا بوده است.

انسفالیت بیکراستافBickerstaff’s Brainstem Encephalitis یک بیماری دمیلیزان و نادر در سیستم عصبی مرکزی می باشد که علت بروز آن همچنان ناشناخته باقی مانده است. اما احتمالا این بیماری ریشه در اختلالات اتوایمیون داشته باشد. BBE، شروع حاد و پیشرونده افتالموپلژی و آتاکسی است که با اختلال در سیستم عصبی مرکزی باعث اختلال هوشیاری و هایپررفلکسی می شود. اکثر بیماران پروگنوز خوبی دارند، تعداد کمی از آنها می میرند و یا دچار بهبودی ناقص همراه با علایم عود کننده می شوند. به دلیل هم پوشانی این بیماری با سندرم گیلن باره ممکن است تظاهرات درگیری اعصاب محیطی را نیز در روند بیماری شاهد باشیم. انسفالیت یک بیماری نادری است که با تشخیص به موقع درمان می شود. خانمی 83 ساله با شکایت ضعف اندام های فوقانی و تحتانی همراه با تکلم دیس آرتریک در بخش نورولوژی بیمارستان سینا بستری شد.

بیماری ایدز به خاطر معضلات اجتماعی و برچسبی که مبتلایان گرفتار آن می شوند حایز اهمیت است. مبتلایان به عفونت HIV بسیار آسیب پذیر بوده و نیازمند حمایت های روحی و روانی از جانب خانواده و جامعه می باشند. اختلالات اضطرابی به صورت ترس های مرضی، ترس از فضای باز، اختلال وسواسی اجباری و فوبیای فردی و اجتماعی بروز می کند. در مواردی که فرد HIV مثبت با درگیری های خانوادگی، جابه جایی شغلی، بلاتکلیفی مالی و روند بیماری سروکار دارد بروز اضطراب بیشتر است. ندرتا اسکیزوفرنی با شروع بیماری ایدز بروز می کند. عوامل استرس زا مانند بیان HIV مثبت بودن، دو راهی شروع درمان و انجام آزمایشات متعدد به بروز اختلالات روان -پریشی کمک می کنند. همچنین افسردگی، ترک تحصیل، نگرش منفی جامعه، فشارهای روانی و آسیب های اجتماعی از مهم ترین معضلات مبتلایان به ایدز می باشند.